Những hành vi vi phạm pháp luật nào có thể dẫn tới bị truy cứu trách nhiệm hình sự , có mức án phạt như thế nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu bài viết sau đây để hiểu rõ hơn về truy cứu trách nhiệm hình sự và thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự nhé.
Truy cứu trách nhiệm hình sự là gì ?
Theo Bộ luật hình sự tội phạm là những hành vi gây ra nguy hiểm cho xã hội được quy định trong bộ luật hình sự, người có năng lực hình sự hoặc pháp nhân thương mại cố ý hoặc vô ý gây ra những hành vi gây nguy hiểm cho xã hội. Xâm phạm vào nền độc lập, chuyển quyền thống nhất và lợi ích của nhân dân theo quy định đều phải chịu trách nhiệm hình sự
Truy cứu trách nhiệm hình sự là sử dụng các biện pháp tố tụng để buộc người phạm tội chịu trách nhiệm về những hành vi vi phạm pháp luật của mình. Để truy cứu hình sự đối với những thành viên có hành vi gây ra nguy hiểm cho xã hội qua các giai đoạn khởi tố vụ án, bị can , điều tra truy tố và xét xử những hành vi vi phạm nguy hiểm được quy định trong bộ luật hình sự, sẽ tiến hành truye cứu trách nhiệm hình sự.
Những người có khả năng phải chịu truy cứu trách nhiệm hình sự phải nhận thức được hành vi của mình, người có khả năng chịu trách nhiệm trước những hành vi gây nguy hiểm cho xã hội.
Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là gì?
Bất kỳ hành vi nào gây nên nguy hiểm cho xã hội và ảnh hưởng tới lợi ích của cá nhân đều phải chịu trách nhiệm hình sự. ( dựa trên năng lực hành vi hình sự và đủ tuổi để chịu trách nhiệm về hành vi của mình)
truy cứu trách nhiệm hình sự là quá trình khởi tố của cơ quan nhà nước pháp luật , truy tố của cơ quan thẩm quyền, xét xử của tòa àn và có thể cả cưỡng chế thi hành biện pháp trách nhiệm hình sự đối với tội phạm
Thời gian truy cứu trách nhiệm hình sự trong khoảng thời gian luật định tính từ ngày tội phạm thực hiện cho tới ngày kết thúc, tuy nhiên thời gian ngắn hay dài sẽ phụ thuộc vào hồ sơ vụ án và mức độ nguy hiểm của tội phạm gây ra, có nhiều vụ án thời hạn truy cứu hình sự lên tớ 10 năm 20 năm . Sau khi kết thúc thời hạn truy cứu trách nhiệm hình sự người phạm tội không chịu trách nhiệm nữa nếu
người phạm tội không cố tình trốn tránh việc bị truy cứu trách nhiệm hình sự cũng như bị truy nã
người phạm tội không phạm tội mới mà bộ luật hình sự quy định từ 1 năm tù trở lên
Nếu không thỏa mãn đồng thời các điều kiện trên thì hiệu lực sẽ được tính lại ngày phạm tội mới hoặc ngày bị bắt giữ hoặc tự thú
Bộ luật hình sự Việt Nam hiện hành quy định không có thời gian truy cứu trách nhiệm hình sự đối với nững hành vi phạm tội như chống lại loài người và tội phạm chiến tranh, không có thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các tội phạm an ninh quốc gia vẫn mệnh đất nước.
Vai trò trong việc xác định thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự
Theo bộ luật hình sự điều 27 về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự năm 2017 cụ thể như sau:
Đối với những tội phạm ít nghiêm trọng có mức độ tính chất hành vi phạm tội gây ra nguy hiểm cho xã hội không cao, đối với hành vi này hình phạt cao nhất là 3 năm rù ( điểm a khoản 1 điều 9 Bộ luật hình sự sửa đổi bổ sung năm 2017). Ví dụ đối với những hành vì như lừa đảo chiếm đoạt tài sản, giết vứt bỏ con mới đẻ, giết người trong lúc tinh thần bị kích động mạnh. Đối với những hành vi phạm tội nêu trên thì thời hiệu truy cứu hình sự là 5 năm
Đối với những tội phạm nghiêm trọng có những hành vì tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn mức cao nhất của khung phạt là 6-7 năm tù có thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là 10 năm. Ví dụ như lây truyền HIV cho người khác tại khoản 2 điều 148, lạm dụng chức quyền chiếm đoạt tài sản tại khoản 2 điều 175
Đối với những tội phạm có hành vi vô cùng nghiêm trọng như mua bán người, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, nhận hối lộ sẽ có thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là 10 năm.
Đối với những tội phạm có hành vi phạm tội vô cùng nghiêm trọng có tính chất và mức độ nghiêm hiểm đối với xã hội mức hinh phạt cao nhát dối với mức hình phạt này chung thân hoặc tử hình có thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là 20 năm.
Phân biệt giữa truy cứu trách nhiệm hình sự với khởi tố
Khởi tố là việc cơ quan điều tra có thẩm quyền đưa ra quyết định khởi tố đối vơi snhuwngx hành vi và dấu hiệu phạm tội đã thực hiện vi phạm theo quy định của bộ luật hình sự là tội phạm. Sau khi có quyết định khởi tố, tiến hành điều tra giai đoạn khởi tố kết thúc
Bộ luật hình sự chỉ quy định về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, tính từ ngày phạm tội được thực hiện hết thời hiệu truy cứu theo luật này quy định
Về thẩm quyền:
Cơ quan nhà nước thẩm quyền trong một số trường hợp chỉ được phép khởi tố khi có yêu cầu củangười bị hại
Truy cứu trách nhiệm hình sự la thẩm quyền đương nhiên của nhà nước giao cho cơ quan có thẩm quyền tiến hành tốt tụng
Về thời gian:
Về thời hạn bị khởi tố trong vòng 20 ngày kể từ khi nhận tin báo về tội phạm, kiến nghị , cơ quan điều tra chức năng , nếu đối với những sự việc nghiêm trọng được kéo dài nhưng không quá 2 tháng
Thời hiệu truy cứu hình sự tùy thuộc vào mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội gây ra.
xem thêm tại loại trừ trách nhiệm hình sự
