Khi chúng ta gặp phải người bị nạn, người đang cầu cứu sự giúp đỡ và người cần sự giúp đỡ. Thì chúng ta thường hay tiến đến giúp đỡ hay đề nghị được giúp đỡ họ vượt qua hoàn cảnh khó khăn, nguy hiểm đó, tuy nhiên có một số trường hợp vì lo sợ hậu quả rơi vào mình hay sợ nguy hiểm nên không đến giúp. Các trường hợp như vậy có thể bị phạt theo quy định của pháp luật. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng với luật hình sự tìm hiểu về tội không cứu giúp người đang trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng.
Quy định pháp luật về tội không cứu giúp người đang trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng
Tội không cứu giúp người trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng quy định cụ thể trong điều 132 bộ luật hình sự năm 2015 và sửa đổi bổ sung 2017:
Người nào khi thấy người khác ở trong tình trạng đang gặp vấn đề nguy hiểm đến tính mạng, tuy có đủ khả năng mà không tiến hành cứu giúp dẫn đến hậu quả là người đó phải chết, thì sẽ bị tiến hành xử phạt cảnh cáo hay phạt thực hiện cải tạo không giam giữ từ khoảng 02 năm hoặc có thể tiến hành phạt tù 03 tháng cho đến 02 năm.
Phạm tội liên quan đến một trong các trường hợp sau đây sẽ bị phạt tù từ 01 năm cho đến 05 năm
a) Người không tiến hành cứu giúp là người đã vô ý dẫn đến tình trạng nguy hiểm;
b) Người không tiến hành việc cứu giúp là người mà theo pháp luật quy định hay nghề nghiệp có nghĩa vụ phải thực hiện cứu giúp.
Phạm tội gây ra hậu quả là 02 người trở lên dẫn đến cái chết, thì người vi phạm sẽ bị phạt mức tù từ 03 cho đến 07 năm.
Người phạm tội còn có thể bị phạt liên quan đến cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc cấm việc làm công việc cụ thể nào đó từ 01 đến 05 năm.
Tuy nhiên, xem xét trách nhiệm liên quan đến hình sự của người vi phạm thì cần rất thận trọng xem xét các yếu tố cần thiết cụ thể. Trước hết hành vi này phải là hành vi mà bản thân cố ý không thực hiện việc cứu người. Theo quy định tại Điều 102 BLHS, thì cố ý không thực hiện việc cứu người đang ở trong tình trạng nguy hiểm là hành vi thấy người đang trong tình trạng nguy hiểm sắp chết, tuy có điều kiện để tiến hành cứu mà không cứu nên dẫn đến hậu quả là người đó bị chết.
Hãy tham khảo thêm tội cố ý gây thương tích và xúi giục người khác tự sát để trang bọ cho mình những kiến thức cần thiết.
Yếu tố cấu thành nên tội
- Chủ thể của tội phạm thực hiện:
Chủ thể của tội không cứu giúp người đang trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng là bất kỳ người nào có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự và phải là người cũng có các điều kiện đủ để thực hiện cứu giúp người bị nạn. Đây cũng được xem là dạng chủ thể loại đặc biệt.
- Mặt chủ quan liên quan đến tội phạm:
Tội phạm đã tiến hành vụ việc dưới hình thức là lỗi vô ý hoặc cố ý gián tiếp
- Khách thể của tội phạm, cụ thể quy định:
Tội không tiến hành cứu giúp người đang trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng đã gián tiếp xâm phạm đến vấn đề tính mạng của người khác. Do đó khách thể trực tiếp liên quan của tội phạm này là quyền được sống hay liên quan đến quyền được tôn trọng và bảo vệ tính mạng. Trường hợp này, người phạm tội đã không chấp hành xử sự trong việc thực hiện cứu giúp người khi họ đang trong tình trạng gây nguy hiểm đến tính mạng.
- Mặt khách quan của tội phạm, quy định cụ thể như sau:
+ xét về Hành vi:
Hành vi khách quan của tội phạm này là hành vi không thực hiện hành động có liên quan đến việc phạm tội. Người phạm tội đã không tiến hành cứu giúp người khác mặc dù có đầy đủ các khả năng và điều kiện cần thiết để thực hiện nghĩa vụ này do sợ bị liên quan, hiểu nhầm; sợ phiền phức hay quan niệm lạc hậu, cổ hủ dẫn đến hậu quả là người không được cứu giúp phải chết.
+ Hậu quả gây ra:
Tội không cứu giúp người đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng là tội có cấu thành về mặt vật chất hậu quả chết người là dấu hiệu bắt buộc được quy định cụ thể của tội phạm này.
Vì thế nếu trong trường hợp người bị nạn chưa chết mặc dù bị thương tích rất nặng thì cũng không đủ các yếu tố rõ ràng và hợp lí để cấu thành tội phạm này. Giữa hành vi không thực hiện việc cứu giúp và hậu quả dẫn đến chết người phải có mối quan hệ nhân quả với nhau thì mới thỏa mãn.
Hình phạt đối với Tội không cứu giúp người đang trong tình trạng nguy hiểm
Điều luật đã quy đinh cụ thể về 03 khung hình phạt chính.
Khung hình phạt cơ bản là khung hình phạt có mức phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc tiến hành việc phạt tù từ 03 tháng cho đến 02 năm.
Khung hình phạt tăng nặng thứ nhất về tính chất phạt có mức phạt tù từ 01 cho đến 05 năm được quy định cụ thể cho trường hợp phạm tội có một trong các tình tiết được định rõ trong khung hình phạt tăng nặng.
Người không thực hiện việc cứu giúp là người đã tỏ ra vô ý gây tình trạng nguy hiểm: Đây là trường hợp những người phạm tội do đã vô ý làm cho người khác rơi vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng và sau khi dẫn đến tình trạng như vậy đã không dứt khoát để thực hiện cứu giúp, mặc dù có điều kiện thuận lợi. Trường hợp này, người phạm tội là những người phải có trách nhiệm hơn ai hết trong việc thực hiện cứu giúp, để cải hiện lỗi lầm sai trái của mình nhưng họ đã không thực hiện việc cứu giúp. Do đó, trường hợp này được hiểu là một trường hợp tăng nặng về trách nhiệm liên quan đến hình sự. Nếu hành vi này thỏa mãn dấu hiệu định khung hình phạt tăng nặng được quy định. Thì họ sẽ bị quy vào tội không cứu giúp người đang trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng.
Ví dụ về tội không cứu giúp người đang trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng
Người thành thạo bơi, người đang thực hiện việc lái đò khi thấy người sắp chết đuối kêu cứu nhưng đã không quan tâm và bỏ mặc.
Người ô tô hay đi xe máy khi thấy một người bị thương nặng ở bên đường vì lí do nào đó nhưng không đưa họ đi cấp cứu.
Ví dụ đi xe máy và chạm nhau trên bờ sông đã làm một người rơi xuống sông và người kia đã bỏ đi không cứu giúp họ.
Ví dụ một người vô tình phát hiện người bị vật nặng đè trúng bị thương, dù có đủ khả năng giúp nhưng không giúp đỡ.
Trong nhiều tình huống khi đã gặp người nguy hiểm đến tính mạng nhưng vấn không cứu giúp dẫn đến người đó mất mạng thì có thể dẫn đến nhiều hình phạt nghiêm trọng hơn nếu xét đến tính chất và hậu quả. Người bị phạt trong hoàn cảnh đó có thể còn chịu tổn thương về tinh thần.
