Mọi người đều có quyền được tôn trọng và bảo vệ tính mạng hay nói cách khác quyền sống là quyền cơ bản của công dân đòi hỏi các chủ thể khác phải tôn trọng. Vậy, người xâm phạm tới quyền này sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Hiểu cách khác thì tội giết người là như thế nào?
Khái niệm về tội giết người
Tội giết được được quy định tại Điều 123 BLHS 2015, cụ thể đây là hành vi vi phạm pháp luật nghiệm trọng, xâm phạm đến tính mạng của con người. Tức hành vi của một người cố ý tước đoạt tính mạng của người khác một cách trái pháp luật.
Cấu thành tội giết người
Mặt khách quan của tội phạm
Hành vi khách quan của tội giết người là hành vi người đó đã dùng mọi thủ đoạn làm cho người khác chấm dứt cuộc sống nhưng không phải là tự tử hay tự sát; nếu vì vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng dẫn đến làm chết người thì cũng không cấu thành tội giết người
Gồm hành vi hành động như dùng dao đâm, dùng súng bắn, dùng gậy đánh,… và hành vi không hành động là việc người phạm tội không thực hiện nghĩa vụ phải làm để đảm bảo sự an toàn tính mạng của người khác… nhằm mục đích tước đoạt tính mạng của người khác.
Hành vi này có thể có sử dụng hoặc không sử dụng vũ khí; dùng vũ lực hoặc không dùng vũ lực…
Hậu quả do hành vi của tội giết người gây ra là làm chết người. Tuy nhiên dù hậu quả có làm chết người hay không thì nếu hành vi mà người phạm tội có mục đích là làm chấm dứt sự sống của người khác thì được coi là cấu thành tội giết người. Một số trường hợp khác như dùng vũ lực không làm chết người trực tiếp mà chỉ khiến nạn nhân rơi vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng và tử vong (ví dụ như đẩy nạn nhân xuống sông và bỏ mặc cho đến chết) vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội giết người. Đây có thể xem là trường hợp hậu quả gián tiếp.
Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả, tức hành vi của người phạm tội chứa đựng khả năng gây hậu quả chết người. Ví dụ như A dùng dao đâm vào cổ B là hành vi có khả năng gây thiệt hại đến tính mạng của B. Do đó, hành của A và cái chết của B có quan hệ nhân quả.
Mặt chủ quan của tội phạm
Lỗi ở đây là lỗi cố ý (cố ý trực tiếp hoặc cố ý gián tiếp).
Khách thể của tội phạm
Hành vi của người đó xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của con người.
Chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội giết người là bất kỳ người nào từ 14 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự được quy định cụ thể tại Điều 12 của Bộ luật hình sự.
Cụ thể:
– Người từ đủ 14 tuổi trở lên chịu trách nhiệm hình sự về tội rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng.
- – Người từ 16 tuổi trở lên chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm.
Quy định của pháp luật về tội giết người
- Tội Giết người được quy định tại Điều 123 BLHS 2015. Cụ thể như sau:
- – Với người giết người thuộc trường hợp sau thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:
- Giết 02 người trở lên, giết người dưới 16 tuổi; phụ nữ mà biết là có thai; người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân; giết ông, bà, cha, mẹ, người nuôi dưỡng, thầy giáo, cô giáo; liền trước đó hoặc ngay sau đó thực hiện một tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng; Để thực hiện/ che giấu tội phạm khác; Để lấy bộ phận cơ thể; Thực hiện tội phạm một cách man rợ; Bằng lợi dụng nghề nghiệp; Bằng phương pháp làm chết nhiều người; Thuê giết người hoặc giết người thuê; Có tính côn đồ; Có tổ chức; Tái phạm nguy hiểm; Vì động cơ đê hèn.
- – Phạm tội không thuộc các trường hợp trên thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.
- – Chuẩn bị phạm tội thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
- Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm hành nghề hay làm một hoặc một số công việc nhất định hoặc phạt quản chế hoặc cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm.
Nguyên tắc xử lý tội giết người với người dưới 18 tuổi
- Khi người dưới 18 tuổi phạm tội thì phải xử lý theo nguyên tắc bảo đảm lợi ích tốt nhất cho họ và chủ yếu là nhằm mục đích giáo dục và giúp họ trở thành công dân tốt. Việc xử lý đối tượng này phải căn cứ vào độ tuổi, khả năng nhận thức về tính nguy hiểm của hành vi, nguyên nhân và điều kiện phạm tội.
Người dưới 18 tuổi trong một số trường hợp theo luật định và có nhiều tình tiết giảm nhẹ, tự nguyện khắc phục hậu quả thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự và áp dụng biện pháp khác như khiển trách, hòa giải tại cộng đồng, giáo dục tại địa phương,…
Việc xử lý hình sự với người phạm tội giết người là người dưới 18 tuổi khi xét thấy cần thiết và phải căn cứ vào nhân thân, tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi và yêu cầu trong phòng ngừa tội phạm.
Không được áp dụng hình phạt tù chung thân hoặc tử hình.
Tòa án áp dụng hình phạt tù có thời hạn với người dưới 18 tuổi khi các hình phạt, biện pháp giáo dục khác không có tác dụng răn đe. Khi xử phạt tù có thời hạn, họ được hưởng mức án nhẹ hơn mức án áp dụng cho người bình thường phạm tội tương ứng. Đồng thời, sẽ không áp dụng các hình phạt bổ sung.
Bản án đã tuyên với người chưa đủ 16 tuổi sẽ không tính để xác định tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm.
Các câu hỏi về tội giết người?
Tội giết người do phòng vệ chính đáng có bị xử phạt không?
- Theo quy đinh tại khoản 1 Điều 22 BLHS 2015 thì phòng vệ chính đáng được hiểu là vì mục đích bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, người khác hoặc của Nhà nước, cơ quan, tổ chức mà đã đã có hành vi chống trả một cách cần thiết với người đang có hành vi xâm phạm và hành vi này không phải là tội phạm.
Do vậy, một kẻ cướp đang xâm phạm đến tài sản, tính mạng của bạn, của người khác hoặc của Nhà nước, cơ quan, tổ chức khác, bạn sẽ được chống trả một cách cần thiết (không được quá mức cần thiết) để kẻ này dừng hành vi xâm phạm.
Tuy nhiên tại khoản 2 Điều 22 quy định nếu bạn có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng, tức hành vi chống trả lại rõ ràng quá mức cần thiết thì phải chịu trách nhiệm hình sự.
Quy định về tội vô ý giết người
Theo quy định của BLHS 2015 thì tội vô ý làm chết người là hành vi làm người khác chết với lỗi vô ý, tức người có hành vi gây hậu quả chết người vì không thấy trước khả năng gây ra hậu quả đó mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước, hoặc dù biết hành vi đó có thể gây hậu quả chết người nhưng tin hậu quả đó không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa.
Hành động do cẩu thả hoặc quá tự tin gây ra hậu quả chết người tương tự như hành vi của tội giết người, chỉ khác ở mặt chủ quan, là yếu tố lỗi. Hậu quả chết người là bắt buộc trong cấu thành tội phạm và người thực hiện hành vi đó không mong muốn hậu quả chết người xảy ra.
Ví dụ một người đi săn nhầm tưởng người là thú nên bắn làm chết người.
Tội giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh
Theo quy định của pháp luật Hình sự Việt Nam thì giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh được hiểu là hành vi giết người được thực hiện khi họ không còn nhận thức được đầy đủ về hành vi của mình như bình thường. Họ không còn khả năng kiềm chế lại bản thân và đã gây ra hành vi nguy hiểm làm chết người xuất phát từ việc tinh thần họ bị kích động mạnh.
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về Tội giết người và những quy định của pháp luật liên quan. Ngoài ra bạn có thể tham khảo thêm tội xúi giục người khác tự sát tại Luật Hình sự. Chúc bạn thành công!
