Ngày nay, tội phạm đang ngày càng đa dạng về loại và manh động về cách thức thực hiện hành vi. Do đó, pháp luật Hình sự đã có quy định rõ ràng về sự phân biệt bốn nhóm tội phạm khác nhau. Việc phân loại này vừa là biểu hiện cơ bản, vừa là cơ sở thống nhất cho sự phân hóa trách nhiệm hình sự… Vậy cụ thể thì tội phạm được phân thành mấy loại? Quy định của pháp luật hiện hành về các loại tội phạm này là như thế nào. Cùng Luật Hình sự phân tích nhé!
Phân loại tội phạm là gì?
Hiểu đơn giản thì phân loại tội phạm là cơ sở để xác định và xây dựng các biện pháp xử lý hình sự tương ứng với tính nguy hiểm cho xã hội của tội phạm đó, xác định chính sách hình sự đối với từng hành vi phạm tội cụ thể. Chẳng hạn như chính sách hình sự đối với người chưa thành niên phạm tội hay chính sách xử lý hành vi chuẩn bị phạm tội,…
Căn cứ phân loại tội phạm
Có nhiều căn cứ khác nhau để phân loại tội phạm. Do đó, tuỳ theo nhu cầu, mục đích phân loại để bạn có thể lựa chọn theo những căn cứ khác nhau. Dưới đây là một số căn cứ thường được sử dụng bạn có thể tham khảo nhé.
Căn cứ theo tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội và mức hình phạt
Theo đó, tội phạm sẽ được chia thành 04 loại khác nhau, đó là:
- – Tội phạm ít nghiêm trọng
- – Tội phạm nghiêm trọng
- – Tội phạm rất nghiêm trọng
- – Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng
- Đây là cách phân loại phổ biến nhất và được quy định cụ thể tại Điều 9 Bộ Luật Hình Sự 2015.
Căn cứ vào hình thức lỗi của các tội phạm
Theo đó, tội phạm sẽ được phân loại thành 02 nhóm là: tội phạm được thực hiện do lỗi cố ý và tội phạm được thực hiện do lỗi vô ý.
Căn cứ vào các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự
Theo căn cứ này thì tội phạm sẽ được chia thành các loại sau: tội phạm không có tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ; tội phạm có tình tiết tăng nặng và loại tội phạm có tình tiết giảm nhẹ.
Căn cứ vào loại của cấu thành tội phạm
Theo đó, tội phạm sẽ được chia thành 02 loại tội phạm sau: tội phạm có cấu thành vật chất và tội phạm có cấu thành hình thức.
Căn cứ khác để phân loại tội phạm
Ngoài ra, chúng ta còn có thể theo nhiều căn cứ khác nữa, ví dụ như căn cứ vào loại khách thể, vào số lượng người cố ý cùng thực hiện tội phạm,… để phân loại tội phạm.
Các loại tội phạm
Như chúng tôi đã giới thiệu ở phân II thì cách phân loại tội phạm theo tính chất, mức độ nguy hiểm và mức hình phạt là căn cứ được pháp luật quy định rõ ràng nhất. Theo đó thì tội phạm sẽ bao gồm:
Tội phạm ít nghiêm trọng
- Tội phạm ít nghiêm trọng là loại tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội thấp nhất. Theo quy định của Bộ luật Hình sự thì mức cao nhất của khung hình phạt đối với loại tội này là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm;
- Theo đó, những quy định liên quan đến tội phạm ít nghiêm trọng trong Bộ luật hình sự năm 2015 đã mở rộng hơn so với trong Bộ luật hình sự cũ năm 1999. Trước đây thì chỉ căn cứ vào mức phạt tù có thời hạn không quá 3 năm nên sẽ không bao quát hết được các khung hình phạt (khung cơ bản) mà không có hình phạt tù. Chính vì vậy, Bộ luật Hình sự mới đã quy định theo hướng mở rộng hơn, ngoài mức phạt tù có thời hạn là 3 năm thì còn có phạt tiền và phạt cải tạo không giam giữ. Việc thay đổi quy định như thế vừa đầy đủ, vừa phù hợp với thực tế tội phạm và quá trình xét xử.
Tội phạm nghiêm trọng
- Theo quy định của Bộ luật hình sự 2015 cũng có quy định rõ về tội phạm nghiên trọng. Theo đó, tội phạm nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn. Trong đó, quy định mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định là từ trên 03 năm đến 07 năm tù giam;
Tội phạm rất nghiêm trọng
- Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn. Trong đó, mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với loại tội này là từ trên 07 năm đến 15 năm tù giam;
Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng
- Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn và cao nhất trong các loại tội phạm. Theo đó, mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là từ trên 15 năm đến 20 năm tù giam, tù chung thân hoặc tử hình. Từ đó, chúng ta có thể thấy một trong những điểm khác biệt lớn nhất ở Bộ luật hình sự 2015 so với Bộ luật hình sự cũ năm 1999 đó là đã có sự tách các quy định về phân loại tội phạm ra thành một điều luật riêng, không còn chung với điều luật quy định về khái niệm tội phạm. Việc thay đổi này đã góp phần đảm bảo tính minh bạch khi các chủ thể áp dụng Luật Hình sự để nghiên cứu và thực thi.
- Trên đây là những kiến thức cơ bản về phân loại tội phạm cũng như là các căn cứ phân loại và các loại tội phạm cụ thể. Hy vọng những thông tin pháp luật trên sẽ bổ ích với bạn. Giúp bạn phần nào nắm được cơ bản những kiến thức liên quan đến tội phạm ở mức cơ bản nhưng quan trọng nhất. Xin chân thành cảm ơn!
