Trong các vụ án sảy ra thì chúng ta có thể tìm ra người gây án, bên cạnh đó có thể là đồng phạm, vật dụng gây án, phương tiện hỗ trợ gây án hay động cơ gây án. Tuy nhiên cốt lõi của vụ án vẫn là người thực hành hay người thực hiện việc gây án. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng với luật hình sự tìm hiểu về vấn đề người thực hành và những thông tin liên quan qua bài viết sau đây.
Người thực hành là gì
Trong bất cứ bộ vụ án nào đều có sự tham gia của người phạm tội, đây là người chủ động thực hiện việc gây án, đồng thời là nhân tố chính kết nối các tình tiết cũng như các thành phần khác nhau của vụ án. Từ đó hình thành nên việc phạm tội và hậu quả của việc làm này. Có thể nói quá trình diễn ra việc phạm tội đều được thực hiện thông qua người tội phạm và các hành vi của người này, các diễn biến và hành động xảy ra trước, trong và sau quá trình phạm tội sẽ ít nhiều có liên quan đến người này.
Tại đây, ta có thể hiểu người thực hành là những người trực tiếp tham gia thực hiện vào quá trình phạm tội, lấy ví dụ như trực tiếp cướp của giết người, trực tiếp cướp giật tài sản, trực tiếp ra quyết định về hành vi sỉ nhục, tác động vật lý lên người bị hại. Người thực hành là người đóng vai trò quyết định trong việc thực hiện tội phạm vì họ là chủ thể trực tiếp tham gia thực hiện tội phạm.
Người thực hành trong đồng phạm
Nếu không có mặt người thực hiện hay người thực hành thì tội phạm chỉ dừng lại ở giai đoạn chuẩn bị tiến hành việc phạm tội, mục đích tội phạm khi không được thực hiện thì hậu quả vật chất mà tội phạm gây ra ra là không có, vì thế trách nhiệm hình sự khi xem xét với những đồng phạm khác sẽ được chuyển theo các tình tiết khác nhau. Ngược lại nếu người thực hành tự ý chủ động thực hiện hành vi phạm tội nằm ngoài quyết định của các thành viên khác thì những người này đều phải chịu những trách nhiệm về hình sự nặng nếu đêm so với người khác. Từ đây ta có thể hiểu để xác định được mức độ trách nhiệm hình sự của người thực hành thì có thể Căn cứ vào các tình tiết có trong hồ sơ xảy ra vụ án, cách tính chất, các hành vi và lời khai của các đương sự…
Trong các vụ việc có kèm theo tính chất đồng phạm thì người thực hành là người đưa ra những quyết định và thực hiện trực tiếp hành vi gây ra phạm tội. Vì thế tội danh mà người thực hành gánh lấy là cao hơn nhiều so với các đồng phạm đi cùng.
Quy định của pháp luật về người thực hành
Theo quy định ghi rõ trong luật hình sự Việt Nam, chúng ta có thể phân ra hai loại trường hợp dưới đây được coi là trực tiếp thực hiện tội phạm ( người thực hành):
– Trường hợp đầu tiên là trường hợp tự bản thân mình tiến hành hành vi được nêu rõ trong việc cấu thành tội phạm. Đây là trường hợp trực tiếp tham gia vào thực hiện tội phạm thông thường trong quá trình thực tế. Đối với việc tự mình thực hiện thì có sử dụng công cụ, phương tiện, tính luôn việc sử dụng cơ thể của những người khác và các loài súc vật như là một công cụ, phương tiện hoặc xét đến việc không sử dụng công cụ hay phương tiện. Đối với vụ phạm tội cố ý có thể có có trường hợp nhiều người cùng tự mình thực hiện hành vi được cho là mô tả trong cấu thành tội phạm. Trường hợp này, không yêu cầu mỗi người phải thực hiện nguyên vẹn hành vi được nêu rõ trong cấu thành tội phạm mà có thể mỗi người trong đó chỉ thực hiện một phần hành vi phạm tội. Nhưng đòi hỏi hành vi tổng của họ phải là hành vi có đầy đủ những dấu hiệu để cấu thành tội phạm. Với những tội đòi hỏi chủ thể đặc biệt thì những người đồng phạm chỉ có thể là những người tất cả những dấu hiệu của chủ thể đặc biệt. Nếu vậy, họ chỉ có thể được xem là người giúp sức hoặc là thành phần cá biệt có thể phạm các tội danh khác.
– Trường hợp thứ hai đối với người trực tiếp thực hành tội phạm là những người rõ ràng không tự mình thực hiện việc làm được mô tả trong cấu thành tội phạm như không tự bản thân thực hiện hành vi tước đoạt của cải vật chất hoặc không tự thực hiện hành vi phá hoại tài sản riêng. Họ chỉ cố ý tác động, tiếp xúc đến người khác để người đó thực hiện những hành vi được nêu cụ thể trong cấu thành tội phạm. Nhưng chính bản thân của những người bị tác động và đã tiến hành hành vi đó lại không phải chịu bất kì những trách nhiệm hình sự cùng với người đã tác động vì các lí do như:
+ Họ là không thuộc diện người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc có thể do chưa đạt độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự theo luật quy định.
+ Họ không gây nên hành động có lỗi hoặc chỉ vô ý do sai lầm.
+ Họ được loại bỏ trách nhiệm hình sự do bị cưỡng ép về tinh thần.
Bên cạnh đó, người trực tiếp thực hiện tội phạm xét đến ở dạng trên đây không thể xảy ra ở những tội danh đòi hỏi bản thân chủ thể phải tự mình thực hiện như tội loạn luân hay hiếp dâm… Ở những tội danh này chỉ có thể là người trực tiếp thực hiện tội phạm ở dạng thứ nhất.
Thực tế cho thấy, có thể chỉ có một người trực tiếp thực hành tội phạm ở dạng này trong các vụ phạm tội nhưng cũng có thể nhiều người.
Người thực hành thường là luôn giữ một vai trò quan trọng to lớn trong vụ án, họ có thể là người xúi giục. Tuy nhiên nhiều trường hợp, người thực hành không phải là người có tầm quan trọng chính trong vụ đồng phạm. Về mặt pháp lý, ta có thể thấy hành vi của người thực hành được coi là vị trí trung tâm vì nhiều khả năng định tội và quyết định án phạt được giải quyết căn cứ vào hành vi đó.
Ví dụ về người thực hành trong đồng phạm
Trong các vụ án tham ô thì người thực hành sẽ là người trực tiếp tham ô tài sản và các giao dịch ngầm nhằm chuộc lợi, còn đồng phạm chỉ hỗ trợ bên ngoài thông các báo cáo và hành động đáng nghi ngờ.
Trong vụ án hiếp dâm thì kẻ hiếp dâm là người trực tiếp thực hiện hành vi hiếp dâm, động phạm là những kẻ tham gia vào quá trình dẫn dụ nạn nhân và khống chế họ.
Vụ án cướp của thì kẻ thực hành tội phạm là người chủ động mang phương tiện là xe trực tiếp cướp giật đồ dùng nạn nhân, người đồng phạm chỉ là người đi theo để hỗ trợ người thực hành hành động hiệu quả hơn.
Trên đây là những thông tin thú vị và bổ ích về người thực hành và những quy định của pháp luật về loại khái niệm này. Chúng ta có thể tham khảo để biết thêm những thông tin mới nhất để có thể cập nhật và sử dụng hiệu quả chúng.
