Bộ luật hình sự năm 2015 và được sửa đổi bổ sung năm 2017 , đã chính có 1 quy định riêng về những trường hợp sẽ được loại trừ trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên trước đó khái niệm hành vi của những trường hợp được loại trừ trách nhiệm hình sự chưa rõ ràng và thống nhất , không có tính khả thi. Vậy nên thông qua bài viết sau đây để làm rõ về loại trừ trách nhiệm hình sự.
loại trừ trách nhiệm hình sự
Khái niệm loại trừ trách nhiệm hình sự
Nhằm để bảo vệ lợi ích và sự an toàn về pháp lý cho công dân tích cực tham gia phòng chống đấu tranh tội phạm. Bộ luật hình sự năm 2015 được sửa đổi và bổ sung năm 2017 đã có quy định rõ ràng về loại trừ trách nhiệm hình sự Về có các hành vi gây ra thiệt hại cho xã hội khi có đủ căn cứ bằng chứng về mặt pháp lý hình sự nhưng hành vi đó không coi là phạm tội và hành vi đó không phải chịu trách nhiệm hình sự
Các trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự có đặc điểm như sau:
Hành vi phạm tội gây nguy hiểm, thiệt hại cho xã hội được coi là hợp pháp về mặt pháp lý thì sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Những hành vi bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của ngươi khác trong giới hạn của luật hình sự
Những hành vi phạm tội phải có đủ chứng cứ do bộ luật hình sự quy định không bị coi là phạm tội trong những trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự trong trường hợp cụ thể được luật quy định như sau:
Theo khoản 2 điều 8 của BỘ LUẬT HÌNH SỰ 2015 quy định thêm rằng ” những hành vi tuy có dấu hiệu phạm tội có tình chất nguy hiểm cho xã hội nhưng không lớn thì không phải chịu tội trước pháp luật được xử lý bằng những biện pháp khác.
Sự kiện bất ngờ. người có hành vì gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội trong trường hợp không biết trước hoặc không buộc thấy trước hậu quả của hành vi đó thì không phải chịu trách nhiệm hình sự
Phòng vệ chính đáng là những hành vi chống trả rõ ràng mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội về hành vi xâm hại. Người có hành vi vượt quá giới hạn phải chịu trách nhiệm hình sự của bộ luật này
Miễn trách nhiệm hình sự là gì?
Trách nhiệm hình sự là một dạng trách nhiệm pháp lý phải chịu qua những hành vi phạm tội có tính chất nguy hiểm tới xã hội. Hậu quả của những hành vi đó thể hiện bằng việc dùng các biện pháp cưỡng chế hình sự khác nhau của Nhà Nước do Luật hình sự quy định
Miễn Trách nhiệm hình sự là những quy định phản ánh sắc nét nhất về nguyên tắc nhận đạo trong những chính sách hình sự nói chung và pháp luật hình sự Việt Nam nói riêng.
Những hậu quả pháp lý về tội phạm đối với người có những hành vi tội phạm theo quy định của pháp luật nhưng được miễn kết tội , miễn chịu biện pháp cưỡng chế của trách nhiệm hình sự và miễn bị mang án tích . Miễn trách nhiệm hình sự dễ hiệu đó là miễn những hậu quả pháp lý về sau đối với người thực hiện phạm tội
Một trong những chế định rất quan trọng trong pháp luật hình sự đó là loại trừ và miễn trừ trách nhiệm, chính sách thể hiện sự nhân đạo, khoan dung của Nhà nước ta đối với những hành vi phạm tội những tội phạm ăn năn hối cải, đồng thời động viên khuyến khích người phạm tội tài hóa nhập cộng đồng
Các trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự
Sự kiện bất ngờ
Những hành vi bất ngờ không cố ý, cố tình gây ra sai phạm đối với xã hội
Không có năng lực trách nhiệm hình sự
Loại trừ trách nhiệm đối với trường hợp này là , người gây ra những hành vi phạm tội đang mắc các bệnh về tâm lý, thân kinh. Không còn khả năng nhận thức , khả năng điều khiển hành vi của minh không phải chịu trách nhiệm hình sự
Phòng vệ chính đáng
Những người phòng vệ chính đáng trong trường hợp được loại trừ trách nhiệm hình sự là có những hành vi bảo vệ quyền và lợi ích của nhà nước cơ quan , hoặc bảo vệ quyền và nghĩa vụ của chính mình sẽ được xem là phòng vệ chính đáng
Hành vi phòng vệ chính đáng vượt quá giới hạn là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội sẽ bị chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của bộ luật hình sự
Tình thế cấp thiết
Trong trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự là tình thế cấp thiết muốn tránh gây thiệt hại cho quyền , lợi ích hợp pháp của mình, cơ quan chức năng không còn cách nào khác phải gây ra hành vi thiệt hạinhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa. Tình thế cấp tiết không phải là phạm tội
Tuy nhiên nếu những hành vi này gây ra thiệt hại lớn so với quy định của bộ luật hình sự thì phải chịu truy cứu trách nhiệm hình sự.
Gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội
Những hành vi người phạm tội gây ra, buộc phải dùng vũ lực cần thiết để bắt giữ tội phạm , tuy nhiên nếu gây thiệt hại do sử dụng vũ lực vượt quá mức cần thiết , thì người có những hành vi phải chịu trách nhiệm hình sự
Rủi ro trong nghiên cứu, thử nghiệm , áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ.
Khi áp dụng đầy dủ các biện pháo phòng ngừa mà vẫn xảy ra sai xót và thiệt hại trong việc nghiên cứu thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật gây nên.
Thi hành mệnh lệnh của người chỉ huy hoặc của cấp trên
Trong lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng an ninh, thực hiện đầy đủ quy trình báo cáo của người ra lệnh gây ra những thiệt hại trong quá trình thi hành mệnh lệnh. Trường hợp này người ra mẹnh lệnh sẽ phải chịu trách nhiệm.
Các trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự
Những hành vi trong quá trình truy cứu thấy không có gây ra nguy hiểm cho xã hội sẽ được miễn trách nhiệm hình sự
Những hành vi phạm tội không gây ra những thiệt hại cho xã hội người xung quanh sẽ được miễn trach nhiệm hình sự.
Xem thêm tại trách nhiệm hình sự trong đồng phạm
